Positief klimaat
‘Stil zijn als de juf praat!’ ‘Naar elkaar luisteren en elkaar helpen!’ ‘Niemand buitensluiten!’ ‘Elkaar respecteren en begrip voor elkaar hebben.’ Mijn nieuwe lichting achtstegroepers is druk bezig met regels en routines te bedenken. Eerst wordt er overlegd in groepjes en daarna bespreken we dit klassikaal. Ik loop rond, luister mee en glimlach.
Ja, een nieuw schooljaar is weer begonnen. Dit wordt mijn twaalfde groep en dus zet ik voor de twaalfde keer extra goed in op groepsvorming bij de start van het jaar. Na een lange zomerse vakantie is het namelijk een must om even weer de sociale puntjes op de ‘i’ te zetten. Als je zes weken in een bubbel op een tropisch eiland vertoeft met alleen je eigen familie, kun je namelijk wel eens vergeten hoe je je hoort te gedragen tegenover de leerkracht of een klasgenoot. Ook de regels rondom het campingleven in het zonovergoten Zuid-Italië of regenachtige Zeeland zijn net iets anders dan hier in de klas.
Buiten vallen de mussen ondertussen van het dak, binnen is de verkoeling ver te zoeken en toch werkt deze groep 8 aan het reguleren van een positief klimaat in de groep. Voor de kick-off van deze zogenaamde forming-fase (verkenningsfase) hebben we op de planning uitgebreide kennismakingsspelletjes staan die met veel plezier en opperste concentratie worden gespeeld. Daarnaast bepalen we samen een vijftal positieve groepsafspraken om de sfeer veilig en fijn te houden. Wat verwachten mijn achtstegroepers in hun laatste jaar op de basisschool? En vooral: welke normen en waarden vinden mijn duo en ik belangrijk?
Maar we zijn er nog lang niet. Een kleine opfriscursus omtrent de school(brede)regels volgt en voordat de zinderende hitte haar hoogtepunt bereikt, behandelen we tot slot nog de regels en routines als het gaat om lezen. Van zorgen-dat-je-minimaal-twee-boeken-op-je-tafel-of-in-je-laatje-hebt-want-tijdens-stillezen-mag-je-geen-boeken-ruilen tot we-lezen-een-gekozen-boek-helemaal-uit. ‘Meen je dat nou serieus, juf?’ vraagt Tom ietwat paniekerig. Ja, ik ben bloedserieus als het om het (lees)klimaat gaat.
Dan is het de hoogste tijd om de groepsafspraken definitief te maken. De kinderen presenteren trots hun verwachtingen en na lang beraad beslissen we samen welke het beste bij onze groep passen. Deze print ik en hang ik op een zichtbare plek op in de klas, uiteraard voorzien van al onze handtekeningen. De komende weken en alle groepsvormende fases die volgen (storming, norming, performing, adjourning), zullen we hier dagelijks aan refereren.
Wat ben ik ongelooflijk blij met deze groep. Want terwijl de ijskappen smelten en El Niño voor opwarming van zeewater zorgt, zorgen deze kinderen er in ieder geval voor dat er een optimaal klimaat zal heersen in de klas.
• Horeweg, A. (2016). Hoe maak je een goede groep? JSW, 100 (10), 6-9.