Samenlezen
‘Meestal zat er ham of kaas op, maar vandaag tonijn uit blik, want er was niets anders in huis.’ Ole wil verder lezen, maar ik onderbreek hem en vraag vriendelijk hier te stoppen. Dan richt ik me tot groep 8: ‘Wat zegt deze zin over de thuissituatie van Owen? Bespreek dat even kort met je schoudermaatje.’ Er wordt druk overlegd in groep 8. En als ik een paar minuten later de aandacht weer vraag, zijn mijn leerlingen meteen muisstil. ‘Wie wil hier iets over kwijt?’, vervolg ik de les. Drieëntwintig vingers gaan de lucht in.
We zijn bezig in het boek Owen en de Soldaat van Lisa Thompson (2020). Een klein verhaal met een grote boodschap. Een pareltje uit de jeugdliteratuur. Een boek dat elke leerling uit groep 8 én elke leerkracht zou moeten hebben gelezen. Daarom is het één van onze samenleesboeken. Want dan doen wij elke dag in de klas, samenlezen. Met ongelooflijk veel plezier welteverstaan.
Samenlezen is dat je samen – duh – een boek leest. Niet te verwarren met toneel- of tutorlezen trouwens. Bij samenlezen heeft elke leerling een exemplaar van een goed kinderboek. Dus geen sneue kopieën of een boek per tweetal, nee nee, we hebben allemaal een boek voor onze neus. Elke dag lezen we een aantal bladzijdes hardop voor, veelal klassikaal, maar soms ook in duo’s. We letten op intonatie en expressie, we streven er allemaal naar om aan elkaars lippen te hangen. Ook bespreken we bepaalde passages. Daardoor leren mijn lieve leerlingen al dan niet ongezouten meningen vormen en inhoudelijk interessante discussies voeren. Maar bovenal wordt er dieper nagedacht over het verhaal. Alle leerlingen doen mee, ongeacht welk leesniveau ze hebben. Er is geen extra instructie, enkel oprechte verbinding. Met de hele klas genieten – ja, zelfs de leeshaters vinden dit leuk – van hetzelfde verhaal, het is één van mijn lievelingsmomenten van de dag.
Voor Owen en de Soldaat hebben we de klassieker Koning van Katoren gelezen en hierna heb ik nog een paar titels klaarliggen die met smart wachten om gelezen te worden door een stel pre-puberende achtstegroepers. Om het samenlezen goed neer te zetten (hallo doorgaande lijn) is het belangrijk dat je voor elke jaargroep ongeveer vijf à zes titels van goede, rijke en complexe kinderboeken aanschaft, zodat je het hele schooljaar vooruit kunt. Pitch dus een stevig samenleesplan bij de schoolleiding waarin je net als ik uitdraagt dat lezen het allerbelangrijkste vak op school is en je zult zien dat dit alles met liefde zal worden gefaciliteerd.
Tips voor een samenleesboekencollectie:
• Doe mee met campagnes als Geef ’n boek cadeau of Nederland Leest Junior (toptitels voor een fijn prijsje)!
• Speur online naar de beste deals (maar wees loyaal en shop lokaal)!
• Investeer ook ‘gewoon’ en shop kinderboeken voor de volle mep (er is geld zat in het onderwijs)!
• Volg auteurs, uitgeverijen en kinderboekwinkels op de socials (#magazijnverkoop)!
Veel lezen, veel voorlezen, een leerkracht die het goede voorbeeld geeft, maar dus ook samenlezen en praten over boeken … de investering in een collectie samenleesboeken is het dubbel en dwars waard. Het betaalt zich uiteindelijk terug in meer en meer leesplezier, leerlingen die nog beter gaan lezen (en begrijpen wat ze lezen) en hogere resultaten, ook bij de andere vakken. Bij mij in groep 8 dus geen zinloze activiteiten meer zoals het lezen van woordrijtjes of niet-boeiende teksten, maar we zetten snoeihard in op het lezen van de allermooiste verhalen. En dat zouden alle scholen in ons land moeten doen.
‘Wil jij verder lezen?’, vraag ik Fiene, ‘en let op je tempo. Ga niet te snel door dit prachtige verhaal.’ Als het hoofdstuk uit is en het tijd is voor de rekenles, sputtert groep 8 gruwelijk tegen. Dat snap ik wel. Iedereen is namelijk heel erg benieuwd hoe het nu daadwerkelijk zit met de thuissituatie van Owen. En hoe dit literaire meesterwerkje zal aflopen. Jij vast ook.
Over Naomi Smits
Na afgestudeerd te zijn in Theater,- Film- en Televisiewetenschap (BA), Kunstbeleid & Management (MA) en werkzaam te zijn geweest in de televisiewereld, is Naomi Smits de deeltijdpabo gaan doen. Naast parttime leraar en leescoördinator bovenbouw is Naomi moeder, geeft ze lezingen over onder het (lees)onderwijs en is ze werkzaam als tekstschrijver. Ook is ze auteur van de columnbundel ‘Eh… juf, hoe krijg je eigenlijk kinderen?’ en het (h)eerlijke onderwijsboek ‘Juf Naomi klapt uit de school’. Haar recente boek ‘Wie niet leest is gek’ heeft al vele mensen binnen en buiten het onderwijs succesvol aangezet tot leesbevordering.