Inloggen
Abonneren
Contact
Boeken als troost
Iedere school is een mini-maatschappij op zich. Met veel vreugdevolle momenten, maar ook verdrietige gebeurtenissen. Zoals het overlijden van een geliefd persoon of dier. Boeken kunnen dan troost bieden.
De oude Grieken waren al overtuigd van het spirituele belang van boeken. Boven de nis van de bibliotheek van Alexandrië was de tekst ‘Plaats ter genezing van de ziel’ gebeiteld. Verhalen hebben een troostend effect in tijden van verlies of rouw. Onderzoek bevestigt dat boeken ons welbevinden en gezondheid positief beïnvloedt. Ook als we lezen om even te ontsnappen aan de dagelijkse realiteit, helpen verhalen om zaken uit ons eigen leven in perspectief te zetten en om anders over onze eigen situatie na te denken.
Boekencollectie aanleggen
Als school kun je een collectie boeken aanleggen rondom thema’s als rouw en verwerking. Zo kun je geschikte boeken selecteren voor de leerlingen gericht op hun leeftijd en belevingswereld. Zoals boeken die de dood bespreekbaar maken. Het boek Alles wat was van filosoof en auteur Stine Jensen is zo’n titel. Het maakt kinderen bewust van hun gevoelens over de dood en stimuleert hen om over die gevoelens na te denken. Met een troostende boodschap over het belang van afscheid nemen. Afscheid kan zwaar en moeilijk zijn, maar ook mooi. Want als je ergens afscheid van neemt, komt er ook weer ruimte voor iets nieuws. Ook het boek Condolé… watte?, uitgegeven door Marcel Kalter en Lucy van der Weg, mag op scholen niet ontbreken. Als iemand overlijdt – in dit geval een buurvrouw –, moet er in een paar dagen veel uitgelegd worden. Dit boek helpt je als leerkracht om dit gesprek met kinderen te voeren. Handig om vragen bij kinderen weg te nemen.
Verhalen hebben een troostend effect in tijden van verlies of rouw
Of specifieker: over het verlies van een familielid. Zo gaat het boek Toen de walvissen kwamen van Phebe Rasch over het verlies van een moeder. Op de dag dat haar moeder ernstig ziek in het ziekenhuis ligt, spoelen er op het strand bij haar opa walvissen aan. Maar de walvissen kunnen niet op het strand blijven. Net zoals haar mama. Mama kan niet bij hun blijven. Het zou haar pijn doen, zoals het de walvissen ook pijn zou doen. Een poëtisch boek dat mooi verwoordt hoe, in tijden van verdriet, een goede vriend van onschatbare waarde is.
Over het verlies van een vader maakte Michael Dudok de Wit het ontroerende en troostrijk bomvol symboliek: Vader en dochter. Dit boek is in te zetten voor zowel jonge kinderen als leerlingen in de bovenbouw. Een vader neemt op de dijk afscheid van zijn dochtertje. Hij vaart weg tot aan de horizon. Maar hij keert niet terug. Steeds weer keert het meisje terug naar de plaats waar ze haar vader voor het laatst zag. Vol verlangen wacht zij op zijn terugkomst. De dagen veranderen in seizoenen en vervolgens in jaren. Maar dan, als het meisje zelf een voltooid leven heeft geleefd, volgt er toch een hereniging.
Overlijden broer of zus
Vallende veertjes is geschreven door Monique Hurkmans en beeldend weergegeven door Brigida Almeida. Dit verhaal beschrijft op een filosofische manier het missen van een zusje. Dit onderwerp kan veel herkenning opleveren voor kinderen die een broertje of zusje missen. Ook als ze deze broer of zus niet zelf hebben gekend. Het verhaal schept ruimte voor een individueel of groepsgesprek. Dit omdat het geen kant-en-klaar verhaal is, maar ruimte overlaat voor een eigen betekenis. En ruimte voor het stellen van vragen.
Afscheid van huisdier
Voor je leerlingen die afscheid moeten nemen van hun huisdier, is er het invoelende boek: Dat is heel wat voor een kat, geschreven door Judith Vorst. Een meisje vertelt tien dingen waarom haar overleden poes Roetje zo bijzonder was. Door aan alle fijne gebeurtenissen te denken, wordt ze na een poosje minder verdrietig. Klassieker uit 1971 met prachtige bijpassende prenten van Fleur van der Weel.
Troostkoffertjes
De boeken kun je voorlezen voor de klas, maar soms werkt het voor een leerling ook prettig om een koffertje met boeken rondom rouw aan te bieden, die troost kunnen bieden. Geef bij de leerling aan dat het, als het kind er behoefte aan heeft, een boek kan pakken uit de collectie. Of mee naar huis kan nemen om thuis verder te lezen. En eventueel samen met ouders, of andere broertjes en zusjes, te lezen. Hoe groter de keuze van boeken, hoe groter de kans is, dat er een boek tussen zit dat de juiste troost biedt voor dat moment.
Leestips
Boeken rondom het overlijden van een moeder
• Overal en ergens, Pimm van Hest & Sassfras de Bruyn. Clavis.
• Ik mis mama, Rebecca Cobb. NBD Biblion.
• Voor altijd dichtbij, Elvis Peeters & Yule Hermans. Lannoo.
• Soko, Marc de Bel & Arnold Hovart. Houtekiet.
• Lampje, Annet Schaap. Querido.
Boeken rondom overlijden van een vader
• Ik mis papa, Kai Luftner & Katja Gehrmann. NBD Biblion.
• De geluksplukkers, Ingrid Vandekerckhove & Carolien Westermann. Clavis.
• Papa, ik mis je, Mireille Geus & Evy Van Guyse. Lemniscaat.
• Zonder papa, Detty Verreydt. Averbode.
• Papa draak wordt niet meer beter, Sacha Groen. Leopold.
Boeken over afscheid van een huisdier
• Siens Hemel, Bibi Dumon Tak & Annemarie van Haeringen. Singel Uitgeverij.
• Woezel en Pip: Dag lief Muisje, Guusje Nederhorst. Dromenjager.
• Dunya: Een hemels hondenleven, Monique Westenberg. Moon.
• Ik mis Milo, Pim Lammers & Sanne te Loo. Querido.
• Kikker en het vogeltje, Max Velthuijs. Leopold.
