Inloggen
Abonneren
Contact
Diversiteit (in boeken)
Tien jaar geleden had ik Collin in mijn groep 8, een jongen die al op zevenjarige leeftijd wist: ik ben een meisje. Ik vond haar dapper op meerdere fronten. Wat had ik graag een collectie boeken in mijn klas gehad die dit onderwerp bespreekbaar maakten.
Gelukkig is deze keuze nu veel ruimer. In (prenten)boeken is steeds meer ruimte voor diversiteit op het gebied van gender en seksualiteit. De boeken kunnen helpen om vragen te beantwoorden die je leerlingen hebben of voor herkenning zorgen. Gebruik bijvoorbeeld onderstaande boekentips.
Tip 1: zijn wie je bent
Een goed boek is geschreven door Pim Lammers: Het lammetje dat een varken is (De Eenhoorn, 2017). Niet dat kleuters beseffen dat het eigenlijk gaat om transgender, maar de lieve boodschap ‘je mag zijn wie je bent’, wordt mooi verteld en omlijst door hartverwarmende tekeningen. Als kinderen later in hun basisschooltijd vragen stellen over transgender, kun je refereren naar dit boek: ‘Weet je nog van het boek over het lammetje dat een varken is?’ Het lammetje wist zeker: ik ben een varken, ik wil in de modder rollen. Gelukkig weet de dierenarts raad. Want onder de witte wol, komt na een scheerbeurt een prachtig roze varken tevoorschijn.
In (prenten)boeken is steeds meer ruimte voor diversiteit op het gebied van gender en seksualiteit die leerlingen kan helpen om vragen
Tip 2: liefde kent geen grenzen
Ook het boek Je kunt niet kiezen op wie je verliefd wordt (Clavis, 2022), raad ik aan. Het is een prachtig prentenboek met mooie illustraties over een klas leerlingen en een meester die de verschillen tussen mensen bespreken. En met de boodschap dat je niet kunt kiezen op wie je verliefd wordt, maar dat het wel altijd goed is. Als meester Tom vraagt wat iedereen later wil worden, zegt Robbert: ‘Ik wil later homo worden! Dan trouw ik met mijn beste vriend.’
Tip 3: over vriendschap
Onder de leerlingen in groep 8 is Heartstopper, uitgegeven door Van Goor (2019), populair. Charlie is verliefd op Nick, de favoriete speler uit het rugbyteam van de school. Als de vriendschap tussen de twee jongens steeds sterker wordt, groeien de jongens naar elkaar toe. Er komen herkenbare situaties in dit boek voor. Hoe weet je of de ander jou ook leuk vindt, wat te doen met vervelende klasgenoten, jaloerse vrienden? En hoe fijn het is als je iemand ontmoet waarbij je helemaal jezelf kunt zijn. In 2022 maakte Netflix een serie van Heartstopper. Net als in de graphic novels wordt er een lief verhaal verteld dat vol zit met feel good-momenten.
Tip 4: Meester Mark vertelt
In Meester Mark. Survivalgids voor juffen en meesters, uitgegeven door Ploegsma (2022), vertelt Mark over zijn persoonlijke keuze om wel of niet aan zijn klas over zijn geaardheid te vertellen. ‘Ik twijfelde of ik aan mijn leerlingen zou vertellen dat ik homo ben. Terwijl ik dit al mijn halve leven zonder schroom aan andere mensen vertel.’ Hij koos ervoor om het half privé te houden: ‘Als het zo uitkomt, zeg ik het gewoon.’ Andere leerkrachten die hij voor zijn boek interviewde, vertellen het juist wel direct, of laten als kinderen ernaar vragen, bijvoorbeeld of ze foto’s van hun geliefde en eventuele kinderen willen laten zien, pas wat los over hun geaardheid.
Tip 5: verzamelwebsite
COC Nederland heeft een nieuwe website gelanceerd: www.queerkinderboeken.nl. De site staat vol met kinderboekentips die als thema gender- of seksuele diversiteit hebben. Voor kinderen om zelf te lezen én om voor te lezen. De boeken bieden kinderen leesplezier, herkenning en ze laten zien dat jezelf zijn de normaalste zaak van de wereld is, wie je ook bent en op wie je ook verliefd wordt. De boeken zijn geselecteerd op thema en leeftijd. Allerlei genres en niveaus uit de kinder- en jeugdliteratuur komen aan bod: prentenboeken, sprookjesbundels, AVI-boeken, non-fictie, dichtbundels en jeugdromans. Als leerkracht kun je er inspiratie opdoen en ontdekken welke titels er zijn om de schoolbibliotheek mee aan te vullen.
2 Leestips
Jason Reynolds, Let goed op (Condor, 2021)
Wat doe je als je als jongen door een jongen op je wang wordt gekust? Al dan niet per ongeluk, tijdens het water drinken bij het kraantje. En dat vervolgens de hele school daarover roddelt. Wat doe je dan? En wat doe je als je vriend het voor je opneemt? Een verhaal over vriendschap dat je raakt en laat inzien hoe krachtig het is als iemand het voor je opneemt. Omdat het niet uit hoeft te maken wie je kust.
Evelien Feltzer, Tien vragen aan mijn vader (Van Holkema & Warendorf, 2019)
Twaalf jaar geleden wilde de moeder van Lou en haar vrouw Dees graag een baby. De reislustige surfer Duncan wilde wel helpen, maar geen vader zijn. Voor haar verjaardag krijgt Lou een kaart van hem met een uitnodiging om hem in Spanje, waar hij zich gesetteld heeft, te bezoeken. Maar Lou heeft iets gedaan waar ze niet trots op is. Als ze haar geheim met haar vader deelt, levert het haar veel op. Een mooi familieverhaal.
