Profile

Dé basis voor het basisonderwijs

Blogs
05/12/2019
Leestijd 3-4 minuten
Geschreven door Renée van Eijk

Maximale winst met mix en ruil

Hoe krijg je alle leerlingen betrokken en actief bezig met de lesstof? Mix en ruil! Hoe activeer je voorkennis op een leuke manier? Mix en ruil! Hoe kan je elke les een bewegend leren-les maken? Mix en ruil! Hoe kan je aan het einde van je les alle doelen nog eens langs laten komen? Mix en ruil!

Save the children

Wat is mix en ruil?
Mix en ruil is een interactieve werkvorm waarbij de leerlingen allemaal in beweging zijn. De opzet is heel simpel. Je geeft alle leerlingen een briefje met daarop een vraag, som, afbeelding of opdracht. In één hand het kaartje en de andere hand in de lucht. De hand in de lucht geeft aan dat je beschikbaar bent. De leerlingen lopen allemaal rond door de klas en zodra ze iemand tegenkomen die ook een hand in de lucht heeft, geven ze elkaar een high five. De leerlingen stellen om de beurt hun vraag aan de ander, beantwoorden elkaars vraag en ruilen daarna van kaartje. Hand in de lucht en op zoek naar de volgende partner!

De werkwijze van 'mix en ruil' in één overzicht

Wanneer zet je de werkvorm in?
Ik gebruik de werkvorm regelmatig om de voorkennis te activeren. Een les over grote keersommen zoals 5 x 17 begint bijvoorbeeld met een mix en ruil met de tafels tot en met 10. Een les aardrijkskunde begint met vragen over de les van vorige week. Een taalles over het onderwerp begint met zinnen op kaartjes waar de persoonsvorm gevonden moet worden. Een spellingles over het schrijven van woorden met een open of gesloten lettergreep start met het herkennen van het type lettergreep, dus puur auditief. Je kan de leerlingen zelfs een wisbordje meegeven met een post-it erop waar een woord opstaat en ze dictees in tweetallen laten afnemen!

Andere momenten voor mix en ruil
In plaats van te starten met mix en ruil is het ook een fijne werkvorm om de les mee af te sluiten. Datgene wat je hebt behandeld staat op de kaartjes en de leerlingen controleren met elkaar of ze hun eigen doelen hebben behaald. En als de leerlingen de werkvorm gewend zijn, kan je na het weekend kaartjes uitdelen met weekendvragen erop, iedereen heeft iets kunnen vertellen en het is weer eens wat anders dan de klassikale weekendverhalen.

Voorbereiding
Bij veel opdrachten schrijf ik de goede antwoorden op de kaartjes bij de vraag. Zo kunnen de leerlingen elkaar controleren. Hier gaat een klassikale voorbereiding aan vooraf. Op het bord schrijf ik de mogelijke reacties. Goed antwoord? Je geeft elkaar een complimentje. Geen antwoord? Geef een tip of zeg het antwoord voor. Fout antwoord? Zeg ‘probeer het nog een keer’. Voorafgaand aan de werkvorm vraag ik een leerling om samen met mij alles voor te doen. We doen alsof we rondlopen door de klas, zien dat de ander beschikbaar is, geven elkaar een rustige high five en dan begint de één. Het kan handig zijn om uit te spreken dat bijvoorbeeld de langste altijd begint.

Toe te passen bij de kleuters?
Ja! Een aantal van mijn startende leerkrachten heeft de werkvorm omgedoopt tot ‘high five en ruil’. De werkvorm wordt vooral ingezet om te oefenen met woorden. Als de voertuigen behandeld zijn, laat een leerkracht de kleuters aan elkaar vertellen welk voertuig ze op hun kaartje hebben staan. Daarna vragen ze aan elkaar of ze willen ruilen? Dat kan natuurlijk met allerlei woorden binnen verschillende thema’s. Ook laat ze bijvoorbeeld de getalbeelden of cijfers benoemen en daarna met elkaar ruilen.

Mix en match
Een leuke variant is ‘mix en match’, waarbij de leerlingen niet ruilen van kaartje, maar op zoek moeten gaan naar het kaartje dat bij hen past. Een taalles over enkelvoud en meervoud kan bijvoorbeeld starten met deze werkvorm. Laat de leerlingen in hun duo klaarstaan zodat je alle tweetallen hun gevonden match kan laten tonen en hardop zeggen. Een rekenverhaal kan matchen met een som. Een geschiedenisvraag kan matchen met een goed antwoord. En zo zijn er allerlei vormen te bedenken!

Iedereen in beweging, iedereen actief bezig met de lesstof en iedereen betrokken, wat wil je nog meer?

Renée van Eijk