Inloggen
Abonneren
Contact
Begrijpend lezen: ik begrijp er niks van
’Dat was echt vet saai hoor, juf. Niet te doen!’ Dylan trekt een ongelukkig gezicht om zijn verhaal kracht bij te zetten. Ook Lisa laat van zich horen: ‘Die teksten sloegen echt nergens op. Wij lezen altijd veel toffere verhalen!’ De kinderen hebben net een onderdeel van de eindtoets afgerond en laten graag even weten wat ze ervan vonden. De rest van groep 8 is ook niet te spreken over het onderdeel ‘begrijpend lezen’. En – eerlijk is eerlijk – ik ook niet.
Jean Paul Sartre zei ooit: ‘De hel, dat zijn de anderen.’ Nou voor mij is begrijpend lezen de hel. Dantes Inferno is er niks bij. Van begrijpend lezen anno nu begrijp ik helemaal niks. Dat verklaar ik graag even nader. Het eerste wat mij tegen de borst stuit, is dat het gros van de scholen in ons land begrijpend lezen als vak ziet. En dat is het niet. Dus dat gelamineerde dagritmekaartje waarop in lettertype Comic sans ‘begrijpend lezen’ staat, kan zo de prullenbak in. Begrijpend lezen is een zeer complexe vaardigheid die je – net als goed kunnen technisch lezen – nodig hebt om je te redden in de maatschappij. Die vaardigheid kun je trainen door domweg veel te lezen en te praten over wat je hebt gelezen. Wanneer je namelijk met begrip leest, kun je heel veel kennis vergaren. Begrijpend lezen zou daarom onderdeel moeten zijn van de zaakvakken en taal- en leesonderwijs. Gelukkig zijn er scholen die het kweken van leesbegrip op die manier ook aanpakken en – thank god – geen methode meer hebben.
Want dat is het tweede punt waar ik zo ongelooflijk van baal: begrijpend leesmethodes. Peperdure sets die kinderen moeten leren ‘begrijpend lezen’. Nee, nee, en nog eens nee. Dergelijke methodes zorgen ervoor dat kinderen een bloedhekel aan begrijpend lezen krijgen. Ik roep daarom op de methode zoveel mogelijk los te laten (en niet meer te bestellen, want van het geld dat je overhoudt, kun je heel veel prachtige kinderboeken kopen) en in te zetten op het lezen van rijke teksten en kinderboeken door bijvoorbeeld met de methodiek Close Reading aan de slag te gaan. Met je hele team welteverstaan, want die doorgaande lijn en schoolbrede aanpak is een must. Dat vraagt wat van jou als leerkracht, maar er zijn genoeg trainingen en verdiepende cursussen die je op weg helpen. Been there, done that.
‘Maar hoe moeten we de kinderen dan voorbereiden op de toetsen?’ Ik hoor het de leerkrachten op de school waar ik laatst een lezing gaf nog wanhopig zeggen. Derde hekelpunt: de toetsing rondom begrijpend lezen. Iets waarmee we moeten dealen, want het is nodig voor het definitieve schooladvies. Wanneer je werkt volgens een bepaalde methodiek, loop je vast met de toetsing en ga je toch met tegenzin die vermaledijde strategieën oefenen. Intussen worden de ouders ook zenuwachtig. ‘Hoe zorg ik dat mijn kind beter wordt in begrijpend lezen?’ is een veelgehoorde vraag in de bovenbouw. ‘Nou, gewoon door heel veel te lezen.’ En in plaats van dat advies ter harte te nemen, worden allerhande bijlesinstituten ingeschakeld om de multiple gok-vraagstelling te oefenen. Begrijpend lezen schiet zo ongelooflijk zijn doel voorbij. De vraag is dan ook hoe we en masse deze cirkel gaan doorbreken.
Zolang er nog geen structurele oplossing is, besteed ik veel aandacht aan het lezen van rijke, complexe teksten. Teksten waarin de inhoud altijd centraal staat; van prachtige kinderboeken en gedichten tot informatie, recepten en krantenartikelen. We duiken in de tekst, beantwoorden verdiepende vragen, praten en schrijven over wat we gelezen hebben. Ik wil niet alleen dat mijn leerlingen met plezier lezen, maar ook dat ze kennis vergaren, dat ze goede begrijpend lezers worden. Zonder methode en strategie, maar met een kneitergoed verhaal. En zo poog ik van de begrijpend leeshel een ware leeshemel te maken.
Mediatips
